Duurzaam bouwen

Gebruikte termen bij duurzaam bouwen

Mocht u plannen hebben voor het bouwen van een houten huis of een houten chalet in houtskeletbouw dan is de kans zeer groot dat u ook gaat onderzoeken wat duurzaam bouwen voor u betekent. Duurzaamheid staat tegenwoordig hoog op de agenda en het is zeker terecht dat daar volop aandacht voor is. En door oog te hebben voor duurzaamheid en onze keuzes hierop te baseren kunnen we ook ons steentje daar aan bijdragen.

Waarschijnlijk bevindt u zich nog in het voortraject en is het verstandig om zich eerst te verdiepen in de mogelijkheden om daarna met een houtbouwspecialist om tafel te gaan zitten om zo met elkaar te kijken naar de mogelijkheden.

Wie zich gaat verdiepen in het onderwerp duurzaam bouwen komt u ongetwijfeld termen tegen zoals:

1. een passiefhuis
2. lage-energiewoning
3. nul-woning

We zullen de bovenstaande termen hieronder wat meer uitwerken zodat u wat meer zicht heeft op de overeenkomsten en de verschillen.

1) Duurzaam bouwen en een passiefhuis
Een passiefhuis is een maximaal gebruik en optimalisatie van de technieken die ook bij een lage-energiewoning worden gebruikt. Deze houten huizen of houten chalets in houtskeletbouw hebben een comfortabel binnenklimaat in de zomer en in de winter, zonder gebruik te maken van de traditionele verwarmings- of koelingssystemen.

Bij passiefhuizen wordt optimaal gebruikt gemaakt van de zonne-energie die gratis voorhanden is. De gangbare norm die gebruikelijk is bij passiefhuizen is dat deze een jaarlijkse energiebehoefte hebben voor het verwarmen van de ruimte van ca. 15kWh per m2 vloeroppervlak.

Door de vergaande optimalisatie kan een passiefhuis wel 15-20% duurder uitvallen dan een zelfde woning in traditionele bouwstijl.

Om tot een passiefhuis of passiefchalet te komen moet er wel worden voldaan aan een aantal basisprincipes zoals:

• Maximale isolatie van wanden en dak.
• Efficiënte huishoudapparaten
• Zontoetreding
• Toepassing van passieframen en deuren
• Balansventilatie
• Luchtdicht bouwen

Duurzaam bouwen en maximale isolatie van wanden en dak
Om het gewenste resultaat te behalen voor een passiefhuis of passiefchalet wordt veelal gewerkt met zeer goed geïsoleerde muren. In onze wanden bij de houtskeletbouw voor passieve huizen of chalets gebruiken wij 30cm isolatie en bij het dak 40cm. De isolatie dient zoveel mogelijk continu door te lopen zonder onderbrekingen omdat elke onderbreking een lekverlies kan opleveren.

Duurzaam bouwen en toepassing van passieframen en deuren
Een belangrijk onderdeel in een passiefhuis zijn de ramen en deuren. Ook hier dient er het maximale uitgehaald te worden om te komen tot het gewenste resultaat voor een passiefhuis. Bij ramen en deuren kunnen, als er niet de juiste aandacht aan besteed is, grote lekverliezen optreden. Bij passiefhuizen wordt dan ook gebruikt gemaakt van passieframen en passiefdeuren. Deze zijn dusdanig geoptimaliseerd dat lekverliezen geminimaliseerd zijn. Te denken valt bijvoorbeeld aan het gebruik van raamhout en kozijnhout in Sandwichuitvoering, dubbele kierafdichting bij ramen en deuren. Ook het toepassen van drievoudige beglazing (4-14-4-14-4 met een U-waarde van 0.6) bij ramen en deuren draagt bij aan een optimale isolatie en gebruik van warmte. Het glas is voorzien van folie op beide zijden. Zelfs geïsoleerde afstandshouders bij het glas leveren, hoewel klein, een bijdrage aan het te behalen resultaat.

Duurzaam bouwen en balansventilatie:
Bij een passiefhuis wordt gewerkt met een zeer goed geïsoleerde schil van de woning. Dit gebeurt bij zowel de wanden en dak maar ook bij de ramen en deuren. Doordat lekverliezen en tochtverliezen geminimaliseerd zijn is het wel belangrijk om het passief huis of passief chalet te voorzien van een continue aanvoer van verse lucht. Dit is nodig om het comfort in het passiefhuis of passiefchalet zo hoog mogelijk te houden voor de gebruikers.

Deze constante aanvoer van verse lucht wordt gerealiseerd met een doordachte balansventilatie. Door de ingevoerde lucht elektrisch voor te verwarmen is een snelle opwarming mogelijk en wordt zelfs tot 90% van die warmte teruggewonnen zonder de luchtstromen te mengen.

Zowel zomers als ’s winters zorgt dit systeem, in combinatie met een goed geïsoleerde schil van de woning, en gebruikmakend van zonwering en nachtventilatie voor een aangenaam en comfortabel binnenklimaat met een zeer laag energieverbruik

Duurzaam bouwen en zontoetreding
Het optimaal gebruik van de zon is nodig voor het maximale resultaat. Deze energie van de zon is gratis. Door de toepassing van drievoudige beglazing gaat het glas als een soort van zonnecollector fungeren die dan gratis warmte levert. Hierdoor is het belangrijk dat er op de zuidgevel veel glas is voorzien om in de koude periode zoveel mogelijk gebruik te maken van deze opwarming. In de zomer komt er hierdoor te veel warmte in de woning en kan deze met zonwering buitengehouden worden.

Duurzaam bouwen en luchtdichtheid
Bij een passiefhuis of passiefchalet is de schil van de woning bepalend voor het resultaat. Hiervoor is het nodig om deze schil luchtdicht te maken. Elke kier of naad kan een ongewenste luchtstroom of lekverlies opleveren met als nadelig effect bouwschade en ongewenste en ongecontroleerde ventilatie terwijl er juist sprake is van een balanssysteem wat inhoudt dat alle ventilatie gecontroleerd dient te zijn. Een luchtdichte schil is dan ook zeer belangrijk. Bij een passiefhuis of passiefchalet geldt dat er een maximale lekkage van lucht mag zijn van 0.6x het volume per uur.

Duurzaam bouwen en efficiënte elektrische apparaten
Bij een passiefhuis of passiefchalet vormt de schil en de ligging van de woning een wezenlijk onderdeel om een huis of chalet passief te maken. Maar voor het totaalplaatje is ook van belang wat het verdere energieverbruik is van de diverse apparaten. Door ook hier aandacht aan te besteden kan dit resterende verbruik tot wel de helft verminderd worden.

Verlichting is energieverbruik. En hoewel er gebruik gemaakt kan worden van LED-verlichting kan er door slim gebruik te maken van lichtinval de behoefte aan kunstlicht zoveel mogelijk teruggebracht worden.

Duurzaam bouwen en gebruik alternatieve energiebronnen:
Een passiefhuis gebruikt zeer weinig energie. Deze behoefte aan energie kan wel onttrokken worden uit de gewone netstroom. Echter, het is een kleine stap om deze kleine behoefte aan energie op te wekken uit alternatieve energiebronnen zoals zonnepanelen etc.

Verschillen en overeenkomsten passiefhuis en lage-energiewoning
Wat wordt er bijvoorbeeld bedoeld met bovenstaande termen en zijn er verschillen of overeenkomsten?

Laten we eens kijken naar de eerste twee termen. Een passief huis, wat we ook tegenkomen als passiefhuis en een lage-energiewoning. Zijn dit nu termen die het zelfde betekenen of is er toch een verschil?

De overeenkomst tussen een passiefhuis en een lage-energiewoning is dat beide een zelfde doelstelling hebben namelijk, weinig energieverbruik door middel van:

• Zeer goede isolatie
• Bewust ventileren
• Goed luchtdicht bouwen

Het verschil tussen een passiefhuis en een lage-energiewoning is het verschil in energiekosten. Voor een passiefhuis liggen de kosten twee en een half tot drie keer lager dan bij een lage energiewoning. Bij een fictief verwarmen van ca. €120, – per jaar bij een passiefhuis zal dit bij een lage-energiewoning tussen de ca. €300, – tot ca. €400, – bedragen op jaarbasis.

Oorzaak van verschillende energiekosten.
Het verschil in energiekosten en het feit dat dit bij een passiefhuis lager is dan bij een lage-energiewoning heeft te maken dat bij een passiefhuis nog verdergaande maatregelen genomen worden dan bij een lage energiewoning waardoor er minder verwarmingskosten nodig zijn.

Belangrijke aandachtspunten hierin zijn:

• Maximale zontoetreding in de woning
• Afdichting van ramen en deuren
• Afdichting van de wanden en dak
• Op het zuiden zoveel mogelijk glas
• Ligging van de kavel en de houten woning of houten chalet

Maximale zontoetreding in de woning
Door slim gebruik te maken van zonlicht, zonwarmte en de energie die dit oplevert kunnen de verwarmingskosten naar minimaal gebracht worden. Glas speelt hierin een grote rol.

Op het zuiden zoveel mogelijk glas
In Nederland is het zuiden de zonnige kant en om zoveel mogelijk zontoetreding te bewerkstelligen is het verstandig de zuidzijde van de gevel te voorzien van veel glas. Vanwege de kosten van passiefhuisramen worden ramen in de andere gevels tot een minimum beperkt.

Afdichting van de wanden en dak
Lekverliezen via de wanden en een dak wordt zoveel voorkomen door de wanden af te dichten met folie. Het aan elkaar verbinden van deze folies gebeurt door middel van een tape. Hierdoor kunnen naden zoveel mogelijk voorkomen worden en kan er een optimale afdichting plaatsvinden van de gehele wand en dakconstructie.

Afdichting van ramen en deuren
Lekverliezen bij ramen en deuren vormen een belangrijk onderdeel van de woning. Om deze warmteverliezen tot een minimum te beperken zijn er diverse passiefhuisramen ontwikkeld. Deze zijn echter wel duurder dan de standaard ramen.

Ligging van de kavel en de houten woning of houten chalet
De ligging van uw kavel is ook een bepalende factor in de optimalisatie van het geheel. Als de ligging niet optimaal is kan er ook niet het maximale uitgehaald worden qua duurzaam bouwen. Het meest ideale wat u zult willen is dat het zuiden van uw woning, waarin zich veel glas bevindt, tuingericht kan zijn met veel privacy. Uw ‘open’ zuidgevel wilt u niet op de weg gericht hebben.

Passiefhuis verwarmen
Door de optimalisatie van de woning van bovenstaande facetten is het mogelijk om een niet al te groot passiefhuis te verwarmen met ca. 1.5kW. De aanschaf van de onderdelen zoals isolerende raamkaders, extra muurisolatie en wand- en dakafdichtingen maakt een passiefhuis wel duurder dan bijvoorbeeld een lage-energiewoning. Maar met een passiefhuis in houtskeletbouw heeft u wel een zeer comfortabele woning met weinig energie verlies.

 2) Lage-energiewoning
Zoals hierboven al aangegeven hebben zowel een passiefhuis als een lage-energiewoning dezelfde doelstelling. Maar, beide maken ook gebruik van dezelfde technieken en toepassingen zij dat het bij de één verder is doorgevoerd dan bij de ander. Het gevolg hiervan is dat een lage-energiewoning wel een verwarmingssysteem nodig heeft. De kosten van een verwarmingssysteem zijn echter beduidend lager dan het realiseren van een passiefhuis. Als gevolg van het relatief grote verschil in kosten wordt er meestal gekozen voor de budgettair aantrekkelijke lage-energiewoning.

Voordelen lage-energiewoning

• Door een lager energiegebruik is de CO2 uitstoot ook lager. Een lage-energiewoning is dus beter voor het milieu.
• Een lage-energiewoning verbruikt minder energie dan een traditionele woning waardoor je bespaart op je energierekening.
• Omdat je de verwarmingskosten aanzienlijk beperkt, ontstaat er een terugverdieneffect.

Verbruik van een lage-energiewoning
In een lage energiewoning zijn allerlei maatregelen getroffen om het energieverbruik te beperken. De woning is compact gebouwd en de buitenschil van het huis is bovengemiddeld geïsoleerd. Een lage-energiewoning verbruikt jaarlijks gemiddeld 50kWh per vierkante meter vloeroppervlakte en is hiermee stukken zuiniger dan de traditionele bouw.

Als we het nieuws volgen op het gebied van energie dan gaan de kosten voor energie in de toekomst alleen maar stijgen. Een passiefhuis of een lage-energiewoning is dan zeker een optie. Als u een houten huis of houten chalet gaat bouwen is het zeker verstandig om voor de toekomst de energiekosten zo laag mogelijk te houden of om deze zelfs op nul te brengen. Dat brengt ons op het volgende namelijk: nul-energiewoningen.

3) Nul-energiewoning

Wat is een nul-energiewoning
Een nul-energiewoning betekend dat er met het huis evenveel energie wordt opgewekt als dat er verbruikt wordt. Er wordt niet méér energie uit het gas- en elektriciteitsnet betrokken dan er vanuit duurzame bronnen wordt aangeleverd.

Een paar belangrijke punten om een nul-energiewoning te realiseren zijn:

• Gebruik maken van duurzame energiebronnen voor de benodigde energie.
• Als duurzame energie niet volstaat, moet gekeken worden naar efficiënte en zuinige Het terugdringen van onnodig energieverbruik. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld het aanbrengen van een extra goede isolatie.
• technieken die gebruik maken van fossiele energiebronnen.

Duurzame energiebronnen
Een nul energie woning haalt alle benodigde energie voor verwarming, koeling, warm water en elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen zoals zonnepanelen, windmolens en aardwarmte. Hierdoor is een nul energie gebouw vaak CO2 neutraal. Wanneer de duurzame energieproductie hoger ligt dan het verbruik, wordt elektriciteit teruggeleverd aan het net. In het andere geval wordt energie betrokken uit het net.

Laag energieverbruik
Bij een nul-energiewoning is het streven naar een zo laag mogelijk energieverbruik. Dit kan onder andere door:

• isolatie
• aardwarmte
• luchtdichtheid met balansventilatie,
• gebruik van energiezuinige apparaten.
• driedubbel glas

Net als bij passiefhuizen wordt bij het ontwerp de passieve energie van de zon goed benut. Voor de verwarming van de nul energie woning wordt vaak gebruik gemaakt van een warmtepomp, thermische collectoren en warmtebuffers. De overige vraag naar energie wordt opgewekt met hernieuwbare energie.

Door een laag energieverbruik heeft u een lage energierekening en bent u veel minder afhankelijk van de alsmaar stijgende energiekosten.

Verschillen en overeenkomsten passiefhuis en nul-energiewoning

• Bij een passiefhuis ligt de nadruk op het gebruik van passieve energiebronnen. De nadruk ligt dan vooral op het ontwerp waarbij veel rekening wordt gehouden met ligging, lichtinval en glasoppervlak. In principe moet de passieve energie uit het zonlicht voldoende warmte opleveren om de temperatuur in de woning aangenaam te houden. Een nul energie huis probeert het energieverbruik te beperken, maar is vaak nog wel afhankelijk van energiebronnen. Deze zijn wel altijd uit duurzame bronnen betrokken.
• Passiefhuizen zijn niet per definitie energieneutraal. De geringe benodigde energie kan betrokken worden uit het net. Door duurzame energie bronnen toe te passen is het bij een passiefhuis wel vrij eenvoudig om er een nul energie woning van te maken.

• Bij een passiefhuis wordt de vraag naar energie geminimaliseerd door het houten huis of houten chalet zo goed mogelijk te isoleren. Hierdoor is er zelfs in de winter nauwelijks aanvullende verwarming meer nodig. De eisen voor isolatie liggen daarom vaak nog hoger als bij een nul energie woning